Nederland en de NAVO: Joost vanuit Brussel
Ministeries
Bij de NAVO denk je al snel aan legers en tanks. Maar militaire samenwerking begint bij diplomatie. Landen moeten het eerst eens worden over hoe we elkaar veilig houden. In aanloop naar de NAVO-top van 2025 spreken we Nederlandse diplomaten die wereldwijd werken aan die samenwerking. We beginnen in Brussel, bij Joost van Oostenbruggen.
De wereld is de afgelopen jaren onveiliger geworden. Er zijn meer conflicten en hybride dreiging en cyberaanvallen nemen toe. De Russische inval in Oekraïne heeft de spanningen verder vergroot. Juist daarom is het werk van diplomaten als Joost zo belangrijk: zij zorgen ervoor dat NAVO-landen blijven overleggen en samenwerken. Om Nederland en onze bondgenoten te beschermen. ‘We zijn op allerlei manieren nauw verbonden binnen het NAVO-bondgenootschap. Alle lidstaten zijn vastberaden in hun inzet voor de NAVO. Dat is mooi om te zien,’ aldus Joost.
Korte lijnen
Sinds de zomer werkt Joost in Brussel mee aan de voorbereiding van de NAVO-top, die 24 en 25 juni in Nederland plaatsvindt. Hij doet dat vanuit de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging bij de NAVO. Zijn ervaring in de evenementenwereld komt daarbij goed van pas. Hij is gewend om te werken met strakke planningen, logistiek en veel verschillende partijen aan tafel.
Een andere belangrijke taak is het leggen van verbindingen. Hij koppelt NAVO-collega’s in Brussel aan beleidsmakers in Den Haag, en andersom. Soms inhoudelijk, soms praktisch. ‘Als ze in Den Haag werken aan een tentoonstelling, dan help ik ze hier bijvoorbeeld aan contact met het archief,’ zegt Joost.
Wat doet de Permanente Vertegenwoordiging?
De Permanente Vertegenwoordiging is de plek waar Nederland meepraat en meebeslist binnen een internationale organisatie. Bij de NAVO in Brussel zitten Nederlandse diplomaten aan tafel met de 31 andere bondgenoten. Ze overleggen over wat er nodig is om samen veilig te blijven. Besluiten binnen de NAVO worden door alle landen samen, unaniem, in de Noord-Atlantische Raad genomen.
‘De NAVO is onze veiligheidsgarantie,’ zegt Joost. ‘Het is de muur die we met z’n allen gebouwd hebben om Nederland al 76 jaar veilig te houden. Gelijke waarden verbinden ons. Een land kan daarom niet zomaar lid worden van de NAVO. Daarvoor zijn verschillende eisen en moet het land een aantal stappen doorlopen. Een land moet bijvoorbeeld democratisch zijn. En de bevolking van het land zelf moet instemmen met NAVO-lidmaatschap.’
Bij de organisatie van de top zijn vrijwel alle ministeries betrokken. Dat maakt deze top extra bijzonder. Zij werken daar samen als één team. De vertegenwoordiging volgt ook nauw wat er binnen en buiten het bondgenootschap gebeurt. Al die informatie wordt teruggekoppeld naar Den Haag.
Alle ogen op Nederland
Voor het eerst organiseert Nederland de NAVO-top. Een bijzonder moment, ook binnen het bondgenootschap. ‘Je merkt dat bondgenoten extra goed opletten: wat wil Nederland precies met deze top?’ zegt Joost.
Die vraag speelt extra mee omdat het ook de eerste top is met een nieuwe secretaris-generaal, die uit Nederland komt. En het is de eerste keer dat de nieuwe Amerikaanse president alle NAVO-landen tegelijk ontmoet. De aandacht is dus groot. In NAVO-landen die grenzen aan Rusland is de dreiging al jaren voelbaar. Die landen hebben ervaring opgebouwd waar Nederland weer van kan leren.
Maar wat er precies op de top besproken gaat worden, staat nog niet vast. De agenda kan tot het laatste moment nog veranderen. ‘Dat hangt af van wat er in de wereld gebeurt,’ zegt Joost. ‘Je bereidt je dus op alles voor, in de hoop dat één van die plannen doorgaat.’ Dat vraagt om flexibiliteit. En goede planning.
Kansen
De NAVO-top is in de eerste plaats een multilateraal moment. Een ontmoeting tussen 32 bondgenoten over veiligheid en samenwerking. Maar achter de schermen biedt het ook ruimte voor bilaterale kansen.
Joost legt uit: ‘Die leiders komen naar Nederland voor de NAVO-top, maar ze blijven niet alleen voor de vergadertafel.’ Het is bijzonder om iedereen tegelijk in je land te hebben. Daar wil je natuurlijk alles uithalen.
De top is dus meer dan het officiële programma. Het is ook een kans om relaties te verdiepen en gesprekken te voeren die anders misschien niet zouden plaatsvinden. En om Nederland zichtbaar te maken als bondgenoot en partner.
Het werk gaat verder
Voor Joost is dit een tijdelijke opdracht. ‘Voorlopig ben ik hier nog wel even druk mee,’ zegt hij. Tot die tijd helpt hij achter de schermen mee aan iets groters: een sterke, politieke en militaire samenwerking van 32 landen - met in totaal 3,4 miljoen militairen. Ons schild tegen agressie. De top duurt twee dagen. Maar het werk eromheen gaat gewoon door. Ook na de top.